Lockout Tagout Tryout voor beginners

zo voorkom je ongevallen bij onderhoud en herstellingswerken

“Een arbeidsongeval? Ons overkomt het niet.” Is ongetwijfeld een gedachte die al eens door je hoofd flitste, tot het jou of een collega effectief overkomt.

Sla maar even de krant open, ondanks de vele inspanningen raken er helaas elk jaar nog duizenden werknemers gewond -of erger- tijdens onderhouds- of herstellingswerken. Dit doordat een machine onverwacht inschakelt  omdat een schakelaar of energiebron niet vergrendeld werd.

Dit klinkt stom, is stom en blijft stom, maar missen is menselijk. Hierdoor is het vandaag de dag nog te vaak de werkelijkheid. Gelukkig kan het dankzij lockout tagout tryout vermeden worden.

Wat is lockout tagout tryout?

Lockout tagout tryout (LOTOTO) is een veiligheidsprocedure voor onderhouds- en herstelwerkzaamheden waarbij je alle energiebronnen neutraliseert (lockout), je de omgeving hierover informeert (tagout) en waarbij je de nul-energietoestand controleert (tryout).

Het is niet alleen veiliger, maar ook verplicht sinds 2009. Zo staat er in de Europese wetgeving dat alle energiebronnen uitgeschakeld en geblokkeerd moeten zijn tijdens het onderhoud. Dit kadert ook perfect binnen de preventiehiërarchie die de basis vormt van onze welzijnswet.

Energiebronnen in de breedste zin

Energie betekent niet alleen elektrisch. De meest voorkomende energiebronnen zijn mechanisch, pneumatisch (luchtdruk), hydraulisch (vloeistofdruk) en thermisch (warmte). Hiernaast zijn er ook nog andere minder voorkomende energiebronnen zoals opgeslagen energie in bijvoorbeeld een persluchtvat of vliegwiel en gravitatie (zwaartekracht) waarbij objecten kunnen vallen door bijvoorbeeld het uitvallen van een magnetisch veld. Tot slot zijn er ook nog vloeibare en gasvormige chemische producten als energiebron.

Waarom moet je lockout tagout tryout toepassen?

De hoofdreden is uiteraard het redden van levens en het vermijden van tijdelijke en volledige arbeidsongeschiktheid van je personeel.
Dankzij deze procedures maak je alle werknemers bewust van potentiële gevaarlijke situaties, verhoog je de kennis van de installaties en je beveiligt jezelf en andere tegen menselijke fouten.

Maar wist je dat je op deze manier ook schade voorkomt aan machines? Mocht je machine tijdens een onderhoud plotseling in werking treden kan deze al snel enkele honderden of zelfs duizenden euro’s aan schade oplopen. Ook kan hij hierdoor voor onbepaalde tijd uitvallen waardoor je productiecapaciteit vermindert met als gevolg: een lagere omzet. Dankzij LOTOTO-procedures voorkom je deze indirecte kosten.

Hoe start ik een LOTOTO procedure op?

Een Lockout tagout tryout procedure bestaat uit drie hoofdstappen.

1 Het opstellen van de procedure zelf.

Als eerste dien je de lockout-procedure schriftelijk vast te leggen. Dit kan voor de gehele machine gebeuren, maar ook voor een specifiek deel zoals bijvoorbeeld de afvullijn op het einde van de machine. Een handige tool voor het beheren, opstellen, controleren en aanpassen van de verschillende veiligheidsprocedures is de LINK360 tool.

Bijgaand horen ook alle energiebronnen geïdentificeerd te worden met labels en voorzien te worden van de correcte lockout-systemen en waarschuwingsmaterialen zoals: veiligheidssloten, vergrendelingssystemen, stroomonderbrekers, tags, etc. In deze stap is het ook belangrijk dat alle werknemers hierover de nodige opleiding krijgen zodat zij, op het moment van onderhoud, correct kunnen handelen.

Een gedetailleerder overzicht van deze stappen vind je hier.

2 Het effectief uitvoeren van de procedure bij onderhoud

Vervolgens komen we bij de verschillende stappen die ondernomen moeten worden bij het onderhoud of herstel zelf. 

Deze bestaan uit volgende 7 stappen:

  1. Breng de betrokken collega’s op de hoogte.
  2. Overloop de vastgelegde schriftelijke LOTOTO-procedure.
  3. Schakel de machine uit.
  4. Schakel alle energiebronnen uit.
  5. Vergrendel de energie-isolatiepunten en breng tags aan met uitleg.
  6. Laat eventuele opgeslagen of rest-energie vrij zoals deze in een persluchtvat.
  7. Controleer de nul-energietoestand om veilig te kunnen starten met de werkzaamheden.

3 Het heropstarten van de machine na onderhoud

Na het onderhoud of herstel is het belangrijk dat het heropstarten even voorzichtig verloopt als het afsluiten van de machine. Ook hier dient een vast stappenplan gevolgd te worden:

  1. Kijk na of de machine gebruiksklaar is. Ga na of alle leidingen opnieuw bevestigd zijn en of al het gereedschap terug op zijn plaats ligt.
  2. Zorg dat iedereen op een veilige positie staat. Is iedereen aanwezig en ben je zeker dat niemand zich bijvoorbeeld nog in de machine bevindt?
  3. Zet de schakelaars in de neutrale stand.
  4. Verwijder de vergrendelingssystemen en waarschuwingsmaterialen.
  5. Laat alle werknemers weten dat de machine klaar is voor gebruik.

Vergrendel en identificeer met de juiste tools

Op de markt bestaan er 1001 opties om je machine te vergrendelen. Een kant-en-klare oplossing voor elke machine bestaat er helaas niet. Elke situatie is anders en daarom is het belangrijk om na te gaan welke tools jou de beste totaaloplossing bezorgen.

De verschillende tools kunnen we onderverdelen in volgende groepen die elk op hun beurt nog een ruime onderverdeling hebben. Benieuwd hoe elke tool werkt of hoe Goossaert een Lock Out Tagout project aanpakt? Ontdek het in onze realisatie bij Ontex.

Zoals je ziet is het opstellen, uitwerken en toepassen van een lockout tagout tryout procedure een intensief proces. Heb je graag hulp bij het opstarten van jouw procedure? Goossaert heeft reeds tientallen jaren ervaring binnen diverse sectoren en industrieën. Contacteer ons voor een vrijblijvend gesprek.

Blijf op de hoogte van
onze tips en tricks.